پیش از ورود آریایی ها به ایران اقوامی همچون ماننا، لولوبی، گوتی، کاسی و ایلامی دارای حکومت هایی بودند.

معماری در ایران لااقل از پنج هزار سال پیش از میلاد مسیح تا عصر حاضر از تنوع خاصی برخوردار است. از مشخصات ویژه معماری آن شکل های ساده و باوقاری است که زیور یافته است. از نظر مذهبی و هدف، آثار معماری ایران پیش از هر چیز مذهبی است. آغاز آن دارای خصلت جادویی و نیایشی است و مایه راهنما و سازنده آن سمبولیسم کیهانی بود که در پرتو آن آدمی با نیروهای آسمانی پیوند یافته و با آن انباز می شد. آداب و رسوم، مراسم مذهبی، روحیه، اخلاقیات، اندیشه و عقیده نسل ها در معماری ایران انعکاس واضحی دارد. نه تنها در بناهای عظیم بلکه در ابنیه و آثار کوچک هم این انعکاس را می توانیم دریابیم. اثار معماری از آتشکده گرفته تا مسجد که در سراسر این خطه به جا مانده اند، گنجینه پرباری از فرهنگ ایران باستان را در خویش نهفته اند.